غزالی : رکن سوم - رکن مهلکات
بخش ۹۲ - حقیقت عجب و ادلال
بدان که هر که را حق تعالی نعمتی داد چون علم و توفیق عبادت و غیر آن و از زوال آن هراسان بود و همی ترسد که از وی بازستانند، این معجب نبود و اگر ترسان نباشد و بدان شاد بود از آن وجه که نعمت و عطیت حق تعالی است نه از آن وجه که صفت وی است، هم معجب نباشد اما اگر شاد بدان بود که صفت وی است و از آن غافل ماند که این نعمت حق تعالی است و از هراس آن خالی بود، این شادی بدین صفت عجب باشد، و اگر باز آن به هم خود را حقی داند بر خدای تعالی، و این عبادت خویش خدمتی پسندیده داند، این را ادلال گویند که خود را دالتی همی داند و چون کسی را چیزی دهد و آن عظیم بود اندر دل وی، معجب بود و اگر با آن به هم از وی خدمت و مکافات بیوسد ادلال این بود. و رسول(ص) گفت که «نماز کسی که بدان دالت کند از سر وی برنگذرد»، و گفت، «اگر همی خندی و به تقصیر خویش مقری، بهتر از آن که همی گریی و آن کاری دانی». مجد همگر : رباعیات
شمارهٔ ۳۰۸
با خوت که آدمی سرشتی دارد ادیب الممالک : مقطعات
شمارهٔ ۷۷
مگرد ای پسر گرد دانش که دانش ادیب الممالک : مقطعات
شمارهٔ ۲۱۰ - نیز در مدح مظفرالدین شاه
کسان زخارف دنیا بدین خریدارند احمد شاملو : قطعنامه
قصيده برای انسانِ ماهِ بهمن
تو نمیدانی غریوِ یک عظمت کسایی مروزی : ابیات پراکنده از فرهنگهای لغت
شمارهٔ ۱۱
مرا گفت بگیر این و بزی خرم و دلشاد رشیدالدین میبدی : ۳۵- سورة الملائکة- مکیة
۳ - النوبة الثانیة
قوله تعالى: ثُمَّ أَوْرَثْنَا الْکِتابَ ثمّ تعقیب على قوله: لِما بَیْنَ یَدَیْهِ آنست که پس وفات پیغامبران و پس امّتان گذشته ما میراث دادیم امّت احمد را علم فقه دین و احکام کتاب باز مانده از اخبار و فقهاى پیشینان. کتاب درین آیت هم قرآن است و هم دین، و فى الخبر الصحیح انّ رجلین اختصما الى رسول اللَّه (ص) فقال احدهما: اقض بیننا بکتاب اللَّه و قال الآخر: اجل یا رسول اللَّه فاقض بیننا بکتاب و أذن لى ان أتکلّم فقال: تکلّم قال: إنّ ابنى کان عسیفا على هذا فزنا بامرأته؟ فأخبرونی انّ على ابنى الرّجم فافتدیت منه بمائة شاة و بجاریة لى ثمّ إنّی سألت أهل العلم فأخبرونی انّ على ابنى جلد مائة و تغریب عام و انّما الرّجم على امرأته، فقال رسول اللَّه (ص): اما و الّذى نفسى بیده لأقضینّ بینکما بکتاب اللَّه امّا غنمک و جاریتک فردّ علیک و امّا ابنک فعلیه جلد مائة و تغریب عام و امّا انت یا انیس فاغد على امرأة هذا فان اعترفت فارجمها، فاعترفت فرجمها. رشیدالدین میبدی : ۱۱- سورة هود - مکیة
۷ - النوبة الثالثة
قوله تعالى: وَ لَمَّا جاءَتْ رُسُلُنا لُوطاً سِیءَ بِهِمْ وَ ضاقَ بِهِمْ ذَرْعاً الآیة. اثیر اخسیکتی : رباعیات
شمارهٔ ۵۸
ای خالق ذوالجلال وای بار خدای شاه نعمتالله ولی : غزلیات
غزل شمارهٔ ۲۹۷
هر که حلقه به گوش مردانست اثیر اخسیکتی : قطعات
شمارهٔ ۶۴
ای فکرت تو بکام کرده اهلی شیرازی : ساقینامهٔ رباعی
شمارهٔ ۶۹
ساقی قدحی که کشته جانانیم شاه نعمتالله ولی : غزلیات
غزل شمارهٔ ۶۹۰
عقل هر دم که در سرود آید شاه نعمتالله ولی : غزلیات
غزل شمارهٔ ۱۹۸
دیده تا نور جمالش دیده است سحاب اصفهانی : قطعات
شمارهٔ ۱۲ - شعر شاعر
کس را جمال نقش به جز حسن حال نیست اوحدالدین کرمانی : الباب الاول: فی التوحید و التقدیس و الذکر و نعت النبوة
شمارهٔ ۲۵۲ - الرجاء
بی جام چو جمشید نمی شاید بود سید حسن غزنوی : قصاید
شمارهٔ ۱۱ - در مدح بهرام شاه غزنوی گوید
زمانه دامن اقبال شهریار گرفت سلطان ولد : ولدنامه
بخش ۵۲ - در بیان آنکه چون مولانا و شیخ صلاح الدین قدسنا اللّه بسرهما العزیز از مریدان منکر روی گردانیدند و ایشان زیان های آن را در خود مشاهده کردند و دیدند که کلی محروم خواهند شدن بردر ایشان بفغان آمدند و توبه و استغفار پیش آوردند
گفته از صدق ما غلامانیم قطران تبریزی : قصاید
شمارهٔ ۱۹۹ - در مدح ابوالخلیل جعفر
پوشیده مشگ ز ابر سیه چرخ چنبری بیدل دهلوی : غزلیات
غزل شمارهٔ ۲۷۰۱
سرشکم صد سحر خندید و پیدا نیست تاثیری
بخش ۹۲ - حقیقت عجب و ادلال
بدان که هر که را حق تعالی نعمتی داد چون علم و توفیق عبادت و غیر آن و از زوال آن هراسان بود و همی ترسد که از وی بازستانند، این معجب نبود و اگر ترسان نباشد و بدان شاد بود از آن وجه که نعمت و عطیت حق تعالی است نه از آن وجه که صفت وی است، هم معجب نباشد اما اگر شاد بدان بود که صفت وی است و از آن غافل ماند که این نعمت حق تعالی است و از هراس آن خالی بود، این شادی بدین صفت عجب باشد، و اگر باز آن به هم خود را حقی داند بر خدای تعالی، و این عبادت خویش خدمتی پسندیده داند، این را ادلال گویند که خود را دالتی همی داند و چون کسی را چیزی دهد و آن عظیم بود اندر دل وی، معجب بود و اگر با آن به هم از وی خدمت و مکافات بیوسد ادلال این بود. و رسول(ص) گفت که «نماز کسی که بدان دالت کند از سر وی برنگذرد»، و گفت، «اگر همی خندی و به تقصیر خویش مقری، بهتر از آن که همی گریی و آن کاری دانی». مجد همگر : رباعیات
شمارهٔ ۳۰۸
با خوت که آدمی سرشتی دارد ادیب الممالک : مقطعات
شمارهٔ ۷۷
مگرد ای پسر گرد دانش که دانش ادیب الممالک : مقطعات
شمارهٔ ۲۱۰ - نیز در مدح مظفرالدین شاه
کسان زخارف دنیا بدین خریدارند احمد شاملو : قطعنامه
قصيده برای انسانِ ماهِ بهمن
تو نمیدانی غریوِ یک عظمت کسایی مروزی : ابیات پراکنده از فرهنگهای لغت
شمارهٔ ۱۱
مرا گفت بگیر این و بزی خرم و دلشاد رشیدالدین میبدی : ۳۵- سورة الملائکة- مکیة
۳ - النوبة الثانیة
قوله تعالى: ثُمَّ أَوْرَثْنَا الْکِتابَ ثمّ تعقیب على قوله: لِما بَیْنَ یَدَیْهِ آنست که پس وفات پیغامبران و پس امّتان گذشته ما میراث دادیم امّت احمد را علم فقه دین و احکام کتاب باز مانده از اخبار و فقهاى پیشینان. کتاب درین آیت هم قرآن است و هم دین، و فى الخبر الصحیح انّ رجلین اختصما الى رسول اللَّه (ص) فقال احدهما: اقض بیننا بکتاب اللَّه و قال الآخر: اجل یا رسول اللَّه فاقض بیننا بکتاب و أذن لى ان أتکلّم فقال: تکلّم قال: إنّ ابنى کان عسیفا على هذا فزنا بامرأته؟ فأخبرونی انّ على ابنى الرّجم فافتدیت منه بمائة شاة و بجاریة لى ثمّ إنّی سألت أهل العلم فأخبرونی انّ على ابنى جلد مائة و تغریب عام و انّما الرّجم على امرأته، فقال رسول اللَّه (ص): اما و الّذى نفسى بیده لأقضینّ بینکما بکتاب اللَّه امّا غنمک و جاریتک فردّ علیک و امّا ابنک فعلیه جلد مائة و تغریب عام و امّا انت یا انیس فاغد على امرأة هذا فان اعترفت فارجمها، فاعترفت فرجمها. رشیدالدین میبدی : ۱۱- سورة هود - مکیة
۷ - النوبة الثالثة
قوله تعالى: وَ لَمَّا جاءَتْ رُسُلُنا لُوطاً سِیءَ بِهِمْ وَ ضاقَ بِهِمْ ذَرْعاً الآیة. اثیر اخسیکتی : رباعیات
شمارهٔ ۵۸
ای خالق ذوالجلال وای بار خدای شاه نعمتالله ولی : غزلیات
غزل شمارهٔ ۲۹۷
هر که حلقه به گوش مردانست اثیر اخسیکتی : قطعات
شمارهٔ ۶۴
ای فکرت تو بکام کرده اهلی شیرازی : ساقینامهٔ رباعی
شمارهٔ ۶۹
ساقی قدحی که کشته جانانیم شاه نعمتالله ولی : غزلیات
غزل شمارهٔ ۶۹۰
عقل هر دم که در سرود آید شاه نعمتالله ولی : غزلیات
غزل شمارهٔ ۱۹۸
دیده تا نور جمالش دیده است سحاب اصفهانی : قطعات
شمارهٔ ۱۲ - شعر شاعر
کس را جمال نقش به جز حسن حال نیست اوحدالدین کرمانی : الباب الاول: فی التوحید و التقدیس و الذکر و نعت النبوة
شمارهٔ ۲۵۲ - الرجاء
بی جام چو جمشید نمی شاید بود سید حسن غزنوی : قصاید
شمارهٔ ۱۱ - در مدح بهرام شاه غزنوی گوید
زمانه دامن اقبال شهریار گرفت سلطان ولد : ولدنامه
بخش ۵۲ - در بیان آنکه چون مولانا و شیخ صلاح الدین قدسنا اللّه بسرهما العزیز از مریدان منکر روی گردانیدند و ایشان زیان های آن را در خود مشاهده کردند و دیدند که کلی محروم خواهند شدن بردر ایشان بفغان آمدند و توبه و استغفار پیش آوردند
گفته از صدق ما غلامانیم قطران تبریزی : قصاید
شمارهٔ ۱۹۹ - در مدح ابوالخلیل جعفر
پوشیده مشگ ز ابر سیه چرخ چنبری بیدل دهلوی : غزلیات
غزل شمارهٔ ۲۷۰۱
سرشکم صد سحر خندید و پیدا نیست تاثیری
